Terugblik symposium 'Mest, het bruine goud' 2024

De ochtend werd plenair geopend door Henk Gerbers en Arie Meulepas, programmamanager Landbouw en Voedsel (als vervanger van gedeputeerde Marc Oudenhoven). Vervolgens nam Jan Roefs, directeur van NCM, de aanwezigen tijdens zijn keynote mee in de stand van zaken van verschillende technologieën rondom mestbewerking. Na het plenaire deel waren er twee inspiratierondes met verschillende deelsessies, waarin  ondernemers en/of toeleveranciers van technologie vertelden over hun praktische leerervaringen met mestbewerking en mestaanwending. Het programma werd afgesloten met een netwerklunch. 

Inspiratiesessies  ronde 1:

1. Stichting Mestafzetcontrole, KIWA en NCM; RENURE de borging van kwaliteit en productie
Kiwa VERIN zet in opdracht van het NCM een kwaliteitssysteem (certificering) op voor de productie van kunstmestvervangers. De gecontroleerde en geborgde productie van kunstmestvervangers vormt een belangrijke stap richting de uiteindelijke toelating van kunstmestvervangers in Nederland. Het kwaliteitssysteem biedt inzicht in en verantwoording van volumestromen en borgt de kwaliteit van het eindproduct. Na een korte introductie van Jan Roefs en een uitleg van Ruud Huirne over certificeringssystemen voor meststoffen uit dierlijke mest in Nederland werd  een presentatie gegeven door Geralda Hop over de stand van zaken het kwaliteitssysteem voor kunstmestvervangers.

2. Agricycling; Wat kan ons de bodem nou schelen?
Friese melkveehouder Pieter van der Valk nam zijn publiek mee in zijn denkkader van de landbouw als basis van het recyclerend vermogen van onze samenleving. Want de bodem biedt meer dan alleen voedsel, het is de enige plek waar de echte recycling plaatsvindt. Wat is de positie van de boer en waarom is het juist nu cruciaal om erover na te denken. Hij vertelde vervolgens over de rol van regionale Agricycling coöperaties in een kringloopsamenleving.

3. Nature Energy; grootschalige mestverwaarding op bedrijventerreinen
Europese marktleider in grootschalige mestverwaarding en productie van biogas uit mest gaf haar visie op de rol van biogas in de internationale energietransitie. Tevens vertelde Regina Goyen over de activiteiten van Shell/Nature Energy in een aantal landen en hun ambities om te groeien in grootschalige mestverwaarding. 

4. HAS Green Academy; Biologisch aanzuren en andere toevoegmiddelen
Rob Bakker en Jan Meiresonne van HAS Green Academy gaven aan hoe additieven helpen bij het verduurzaam verwaarden van mest. Bij deze middelen kan doorgaans onderscheid gemaakt worden in biologische, chemische en fysische middelen die ieder een andere werking hebben. Een methode die al langer bekend is, is het biologisch aanzuren van mest, dat leidt tot vermijden van ammoniak en methaanemissies tijdens opslag en aanwending. De HAS heeft een aantal succesvolle experimenten op een melkveehouderijbedrijf uitgevoerd, op zowel pilot- als demo-schaal. Het toevoegen van kleine hoeveelheden van snel-afbreekbare zuren, zorgt voor een naar verhouding, hogere biogasopbrengst. Biologisch aanzuren kan bovendien snel geïmplementeerd worden in bestaande stallen zonder dat het grote investeringen vergt. 

5. Vervaet en Cerfontaine; Precisiebemesting met NIR sensoren en taakkaarten 
In deze sessie vertelden Jonathan Hoekman, Jelle Vervaet (Vervaet Machinery) en Daniël Cerfontaine (loonwerker) over hun ervaringen met een praktische uitwerking van precisiebemesting door het gebruik van nabij-infraroodsensoren (NIR) en taakkaarten. Precisiebemesting biedt een innovatieve oplossing voor het optimaliseren van mestgebruik in de landbouw, waardoor zowel de gewasopbrengst als de milieuduurzaamheid worden verbeterd. Het doel is om de efficiëntie van mesttoediening te vergroten door real-time gegevens over bodemsamenstelling en gewasbehoeften te integreren in het bemestingsproces.

6. Brabant Bemest Beter; toepassingen op het land en impact op bodem, gewas en uitspoeling
Ondernemers krijgen door deelname aan Brabant Bemest Beter de kans om ervaring op te doen met het gebruik van alternatieve meststoffen, die bijdragen aan het bevorderen van kringlooplandbouw. Tijdens deze inspiratiesessie legden Fauve Henst & Jan Theuws ( ZLTO) uit hoe ondernemers worden ondersteund bij de demo’s. Ook werden tot nu toe opgedane leerpunten toegelicht. 

Inspiratiesessie ronde 2:

1. Biolectric & FarmCubes; Mono-mestvergisting en stikstofstripping op het boerenerf
Klaas Vanhee (Biolectric) ging uitgebreid in op de mogelijkheden van het produceren van stroom of groen gas uit uurverse mest, op de boerderij; met maximale emissiereducties in een geautomatiseerd proces en zonder transport van mest of andere afvalstromen. Optionele combinaties met een stikstofstripper om RENURE te produceren en mestafzetkosten te verlagen kwamen ook aan de orde. Technieken die interessant zijn vanaf 100 melkkoeien of een vergelijkbare omvang in aantallen varkens.

2. De Groene Mineralen Centrale; Wat maak je van digestaat en hoe verwaard je dat?
Arjan Prinsen vertelde over wat er komt kijken bij het grootschalig processen en verwaarden van digestaat. En hoe dit past bij kringlooplandbouw en het sluiten van regionale kringlopen. Wat zijn de leerervaringen bij het ontwikkelen van bodemverbeteraars en kunstmestvervangers voor grasland, incl. ook de mechanisatie voor aanwending? Een verhaal dat antwoord geeft op praktische vragen van o.a. veehouders, akkerbouwers, mestbewerkers, waterschappen en beleidsmakers die werk willen maken van volhoudbare kringlooplandbouw in Nederland.

3. PPS KNAP; Kringloopsluiting van Nutriënten uit Afvalwater en Proceswater
In de presentatie van Kimo van Dijk (WUR) stond de nutriëntenkringloop in Nederland centraal. Deze kringloop is nog verre van gesloten, waarbij de grootste lekkages in het systeem de communicatie en industriële afvalketens betreffen. De ontwikkeling en uitrol van systemen waarmee nutriënten worden teruggebracht in de (voedsel)kringloop ervaren diverse barrières op het snijvlak van technologie, kennis, regelgeving, samenwerking en economie. In KNAP (Kringloopsluiting van Nutriënten uit Afvalwater en Proceswater) wordt een kwaliteitssysteem ontwikkeld en geïmplementeerd bij een aantal casussen.

4. TU Eindhoven; Tijd voor mestvalorisatie, over het verbeteren van rendement van
mestbewerkingsinstallaties met behulp van embranen en voorbehandelingen
Na veranderingen in de derogatie-regelgeving en groen licht voor RENURE  is de volgende stap de daadwerkelijke valorisatie van mest en digestaat. In deze presentatie ging Marrit van der Wal (TU Eindhoven-Membranes Materials & Processes) in op enkel technologieën voor het opwerken van mest en digestaat en analyseerde zij de praktische toepasbaarheid van de geproduceerde stromen. Haar presentatie was het resultaat van een studie bij een aantal mestverwerkers, analyses van bestaande technologieën en experimenten in het lab voor onderbouwing en verklaring van praktijkervaringen.

5. PPS BAAT; Bemestingsadviezen akkerbouw toekomstgericht, incl. dynamische
bemestingsadviezen in het groeiseizoen
Janjo de Haan (WUR) en Romke Postma (NMI) deelden bemestingsadviezen voor de akkerbouw. In de PPS BAAT (BemestingsAdviezen Akkerbouw Toekomstgericht) worden nieuwe bemestingsadviezen ontwikkeld voor de akkerbouw op basis van de laatste kennis en technologie en met aandacht voor maatschappelijke uitdagingen op het gebied van waterkwaliteit, stikstof en klimaat. Een onderdeel hierin is de meststofkeuzetool voor een advies van meststoffen die goed passen bij het perceel en behoefte van het gewas én die uitspoeling, vervluchting en broeikasgasemissies zoveel mogelijk beperken. In de inspiratiesessie werd de PPS BAAT toegelicht met ruimte voor discussie over de noodzaak van nieuwe bemestingsadviezen en aandacht voor meststofkeuze daarbij.

6. Bemest op z’n Best; naar betere toedieningstechniek met minder emissies
Bemest op z’n Best staat voor het maximaal benutten van stikstof uit mest en halvering van de ammoniakemissie bij toediening van mest op het land. Hierbij werkt het project samen met loonwerkers, machinebouwers en boeren. Om in dit streven te slagen speelt Bemest op z’n Best in op de belangen van ieder in deze keten. Het gaat om markt, om praktisch goed werkende machines, om technische innovaties die ‘uit’ kunnen. Er zijn ruim 10 innovaties in onderzoekvanuit de hoop en het vertrouwen dat het daarmee mogelijk is om de ammoniakemissie in het veld te halveren t.o.v. bemesting met de zodenbemester of sleepvoetbemester. Koos Verloop (WUR) en Herman Krebbers (Delphy) vertelden over de huidige praktijk waaruit blijkt dat ook met de huidige technieken al veel valt te verbeteren.