De ene dag kookt hij voor de Oranjes, de andere dag leert hij kinderen hoe ze groente snijden. Chef Martien Bos startte met succes het Smaakcentrum en zet zich zo in voor meer voedingsbewustzijn onder basisschoolkinderen. Daarmee ontving hij in december 2017 de Agrofoodpluim.

De wereld is aan het veranderen, en niet in de laatste plaats als het gaat over voedselproductie en -consumptie. Martien Bos vertelt vurig waarom hij zich als chef verantwoordelijk voelt om een nieuwe generatie hier goed in mee te nemen. “Het is moeilijk om nog wegwijs te worden in de voedingswereld: we worden constant verleid door producten die eigenlijk niet goed voor je zijn. Mijn ervaring is: de praktijk is de beste leerschool. Vanuit dat idee ontstond uiteindelijk het Smaakcentrum.”

Klik op de foto om het filmpje te zien over het Smaakcentrum.

Elke maandag en dinsdag staat hij volledig belangeloos in de keuken om groepen van maximaal 30 kinderen uit groep 7-8 te leren koken. Dat doet hij samen met een groep enthousiaste, gecertificeerde vrijwilligers. De kinderen krijgen eerst een uur theorieles, bijvoorbeeld over de schijf van vijf, hoe je etiketten leest, de herkomst van voedsel en duurzaamheid. Daarna gaan ze de keuken in met recepten en speciale (veilige) snijdtechnieken. “Het smaakcentrum Cuijk verzorgt lessen voor zo’n 450 kinderen per jaar, in de locatie Boxmeer zijn dat er meer dan 500. We willen naar minstens tien smaakcentra, wat allemaal zelfstandige ondernemingen moeten worden. We kunnen dit met weinig middelen, maar veel enthousiaste vrijwilligers opzetten en daar ben ik supertrots op.”

Ondernemersdrive voor het sociaal belang

Aanvankelijk had men er niet zoveel vertrouwen in dat Bos’ plan aan zou slaan. “Maar ik ben ondernemer, dus geen brug is te ver. We zijn gewoon gestart dor de juiste partners bij elkaar te zoeken. Die vonden we onder andere in de GGD, waarmee we een theoriepakket hebben ontwikkeld. Het hele initiatief is verder sociaal gedragen, en dat is uniek. Van student tot huisvrouw tot koks werken mee in het Smaakcentrum. Iedereen heeft dezelfde drive om kinderen te motiveren na te denken over hun voeding.”

Binnen twee jaar is er veel gebeurd, en staan alle scholen in de buurt achter het initiatief. Het is tijd voor de volgende stap, vertelt Bos. Niet alleen ambieert hij veel meer smaakcentra, ook wil hij werken aan de koppeling met boeren. “We willen ook laten zien wat de boer doet, bijvoorbeeld met bedrijfsbezoeken. We willen het kind laten opgroeien met de agrarische sector die sterk aanwezig is in de omgeving. Zo maken we kinderen bewust van wat de natuur ze biedt, en dat we d eboer daar heel hard voor nodig hebben.”

Onderzoek

Ook werkt het Smaakcentrum nauw samen met hogescholen, en studeren er continu studenten af. “Zo bleek dat juist kinderen invloed uitoefenen op de ouder – daar concentreren we ons dan nu ook op. Hoewel e-learning niet goed bleek te werken, bekijken we nu wel hoe we op youtube meer online educatie kunnen opzetten. Met youtubefilmpjes voor en door de kinderen zelf, waarbij we óók laten zien dat iets fout gaat.” Ook leidt Bos ROC-koks op om de kinderen les te kunnen geven met behulp van de veilige snijdtechniek. Zij werken aan hun begeleidingsvaardigheden, wat weer van pas komt bij hun leerlingkoks in de toekomst.

Een goei leven

Niet alleen wil Bos het Smaakcentrum verder brengen, ook zoekt hij de samenwerking met o.a. ZLTO en andere ondernemers en organisaties in de initiatiefgroep Een Goei Leven. “We werken samen met boeren die iets bijzonders doen aan een kookboek. Door het gerecht van boer tot eindproduct in beeld te brengen, willen we eerlijk laten zien hoe de wereld van voeding in elkaar zit.” Dat sluit weer naadloos aan bij de activiteiten in het Smaakcentrum, en samenwerken brengt Bos echt verder in zijn ambities. Hij hoopt dan ook in de toekomst meer samen te werken met de provincie Noord-Brabant.

Een generatie klaar voor een duurzame toekomst

Gedeputeerde Anne-Marie Spierings legt uit waarom het Smaakcentrum de Agrofoodpluim verdient: “Martien Bos laat zien dat juist een ondernemer de kracht en het netwerk heeft om het verschil te maken voor onze maatschappij. Hij geeft een nieuwe generatie een realistisch beeld van de agrofoodsector mee, en dat vinden wij belangrijk. Door kinderen te tonen hoeveel kwaliteit en duurzame producten we in Brabant hebben, draagt het initiatief bij aan de toekomst van de Brabantse agrofoodsector.”

Als het aan Bos ligt, dringt hij met het initiatief door tot landelijk beleid: “Ik wil de generatie een boodschap mee geven. Door een basis voor het kind te leggen waarbij ze weten hoe de wereld van voeding in elkaar zit, kunnen zij zelf weloverwogen keuzes maken. Structurele voedingseducatie, dat is waar ik voor ga.”