Support Your Locals

Tineke: “Het afgelopen jaar hebben we gezien dat ondernemers in het Brabantse voedselnetwerk, ondanks de onzekerheden, veel veerkracht hebben getoond. Vanuit FoodUp Brabant (onderdeel van de provincie Noord-Brabant) hebben wij dit soort nieuwe initiatieven waar mogelijk ondersteund. Een voorbeeld daarvan is Support Your Locals. Door de coronacrisis en het sluiten van de horeca kunnen veel lokale voedselproducenten hun reguliere afzet niet meer kwijt. Zij zoeken creatieve oplossingen om hun brood, zuivel, groenten en fruit direct te verkopen aan de consument. FoodUp Brabant heeft een aantal van deze Support Your Locals initiatieven ondersteund. Daarnaast hebben wij via de Taskforce Korte Ketens meegewerkt aan de landelijke campagne om consumenten te attenderen op de mogelijkheden om direct producten bij de boer te kopen.”

Healthy Fridge

Een ander voorbeeld van een initiatief dat door FoodUp Brabant het afgelopen jaar is ondersteund, is Healthy Fridge. Tineke: "Tijdens de Coronamaanden bleek de beschikbaarheid van goed en gezond eten buiten de reguliere cateringuren in bijvoorbeeld ziekenhuizen en zorginstellingen soms best lastig. De Healthy Fridge, een automaat met verse en gezonde maaltijden en hapjes, vormt voor bedrijven en instellingen daarom een verse en welkome aanvulling. Zo hebben medewerkers en bezoekers van het Catharina Ziekenhuis met de Healthy Fridge 24/7 toegang tot heerlijke salades, poke bowls, wraps, yoghurts, noten en fruit. Hierbij wordt zoveel mogelijk gebruik gemaakt van ingrediënten die door lokale (Brabantse) boeren worden geproduceerd. Door de aankoop van producten uit de Healthy Fridge stimuleren consumenten dus gelijk ook de verdere ontwikkeling van korte ketens.

Online ontmoetingen

Door corona waren de ontmoetingen die FoodUp Brabant dit jaar organiseerde ook wat anders van karakter. "Ook wij hebben dit jaar een aantal evenementen digitaal moeten organiseren. Een voorbeeld waar ik met een bijzonder trots gevoel aan terugdenk, is BeLeef 2020. Op 3 november is tijdens een inspirerend live-event het startschot gegeven waarbij 140 agrarische vrouwen nadenken over de rol van de vrouw in het agrarisch bedrijf. Wij zijn dit initiatief samen met Mevrouw de Boer gestart omdat vrouwen vaak een belangrijke spil op een agrarisch bedrijf zijn en zij mede voor versnelling van de voedseltransitie kunnen zorgen.

Daarnaast hebben wij met Agri meets Design samen met Slow Food Youth Network (SFYN) een aantal webinars georganiseerd onder de naam ‘Woensdagavond voedselavond’. Hierin gingen onder andere boeren en ontwerpers met elkaar in gesprek over vraagstukken die boeren bezighouden.

Ook andere partijen hebben dit jaar druk geëxperimenteerd met alternatieven voor live-bijeenkomsten. Een van de mooiste voorbeelden vond ik wel ‘de BAJK Drive In Startshow’. Hierbij werd, geheel coronaproof, door 70 BAJK-leden de aftrap gegeven voor het jaarprogramma ‘Boerenvisie’. Dit jaarprogramma ondersteunen wij zowel financieel als inhoudelijk. Zo mogen wij in februari volgend jaar samen met de ZLTO een workshop invullen over nieuwe verdienmodellen.”

Voedselbossen

Het netwerk Voedselbossen in Noord-Brabant is het afgelopen jaar snel gegroeid; er zijn nu zo’n 1000 mensen lid. Tineke: “Om dit netwerk te versterken en innovatie te stimuleren hebben we dit jaar samen met de Brabantse Milieufederatie en John Vermeer onder andere de nieuwe verdiepingscursus 'Hoe ontwerp je een Voedselbos' ontwikkeld. Volgend jaar willen wij graag verder met het stimuleren van ondernemersschap; samen met de BMF en John Vermeer gaan we een verdiepingscursus over marketing en business ontwikkelen.

Onderwijs en jongeren

“Vanuit de provincie zijn we dit jaar samen met onderwijsinstellingen, KennisPact MBO Brabant en ZLTO druk bezig geweest om de handshake B’Eet (dit staat voor Brabant Eet) concreet handen en voeten te geven. Dit doen we door het bedrijfsleven, onderwijsinstellingen en overheden aan de hand van thema’s met elkaar te verbinden. Ik verwacht dat we begin volgend jaar grote stappen kunnen gaan zetten voor het thema bodem.

Ook mochten we dit jaar weer een aantal studenten begeleiden bij hun stages en afstuderen. Ytje van de Hulsbeek heeft bijvoorbeeld onderzocht op welke manier wij als team nog beter kunnen bijdragen aan het versnellen van de voedseltransitie in Noord-Brabant. Uit dit onderzoek kwamen goede suggesties naar voren, zoals het aanbrengen van meer focus. Hier zijn wij nu volop mee aan de slag. Daarnaast is het goed om te zien dat stagiaires ons ook ná hun stage nog weten te vinden. Zo werkt Nina Hogeveen het concept dat zij heeft ontwikkeld tijdens haar stage bij FoodUp Brabant nu verder voor ons uit in een Minor. Doel van haar horecaconcept is om de verbinding tussen boer en consument te versterken.”

Ondernemerschap

“Het afgelopen jaar zijn wij betrokken geweest bij een groot aantal initiatieven van ondernemers om te komen tot nieuwe verdienmodellen. Zo hebben wij meegedacht met de doorontwikkeling van het Frietje Precies op de Boerderij van de Toekomst In Reusel. Door de coronacrisis gingen evenementen helaas niet door, maar de verkoop via winkels etc. begint steeds beter te lopen. Dit voorjaar zijn daarom de ingrediënten voor het Frietje, pastinaak, zoete en gewone aardappel opnieuw gepoot. We merken dat boeren klaar staan voor een schaalsprong, maar dat verwaarding van deze strokenteeltproducten nog een knelpunt is. Daarom organiseren we samen met MVO Nederland in januari een Meet-Up waarin verwaarding van dit soort producten centraal staat.

Ook het vorig jaar ontwikkelde concept van de plantaardige Beste Brabantse Borrelplank blijft ondanks de coronasituatie groeien. De Beste Brabantse Borrelplank staat inmiddels op de bezorg- en afhaalkaart van verschillende Brabantse restaurants. Hiermee blijft FoodUp Brabant lokale voedselproducenten steunen én plantaardig eten stimuleren.

De ervaringen die wij de afgelopen jaren hebben opgedaan met boeren die stappen zetten naar nieuwe verdienmodellen proberen wij ook zoveel mogelijk te delen. Een mooi voorbeeld is de Teaser Breinreis waarin Frens en Wendy van Oirschot van waterbuffelboerderij D’n Buff uit Boxtel vertellen over hun twijfels en keuzes nadat zij hun melkkoeien ingeruild hebben voor waterbuffels. En je ziet hoe trots zij nu zijn op hun nieuwe bedrijf.“

Uitrol en doorontwikkeling Herenboerenconcept

“Vanuit FoodUp ondersteunen we de uitrol en doorontwikkeling van het Herenboerenconcept, omdat we zien dat dit één van de manieren is om de doelstellingen voor natuurinclusieve landbouw in te vullen. Daarnaast draagt dit concept bij aan het vergroten van de betrokkenheid van Brabanders bij de voedselproductie. Onze doelstelling is om in juli 2021 tien Herenboerderijen in Brabant te hebben gerealiseerd. We zijn al een heel eind op stoom: er zijn nu vijf Herenboerderijen in bedrijf en evenveel initiatieven staan in de startblokken.”

Speerpunten 2021

FoodUp Brabant wil zich in 2021 richten op drie speerpunten. Allereerst staat het versterken van de verbinding tussen boer en burger hoog op het prioriteitenlijstje. Tineke: “We starten een aantal nieuwe projecten en willen met de lokale theatervoorstellingen Iets met Boeren een doorstart maken. Het afgelopen jaar konden deze voorstellingen in de gemeenten Sint Anthonis en Reusel-de Mierden door corona helaas niet doorgaan. We merkten aan de reacties dat veel mensen dat enorm jammer vonden, vooral ook omdat dit een goede manier is om met elkaar in gesprek te gaan over wat je als boer of consument bezighoudt. En daardoor ook meer begrip voor elkaar kunt krijgen. Daarom gaan we deze lokale toneeluitvoeringen in het najaar van 2021 alsnog laten opvoeren.“

Het betrekken van jongeren en onderwijs bij de voedseltransitie blijft een tweede belangrijk aandachtspunt. “Het afgelopen jaar hebben we met een groot aantal onderwijsinstellingen op het gebied van voedseltransitie samengewerkt. Dit jaar willen we graag kijken hoe we de samenwerking op het gebied van bijvoorbeeld bodem tussen onderwijsinstellingen op zowel WO, HBO als MBO niveau en het bedrijfsleven kunnen versterken. Daarnaast willen we samen met BAJK en ZLTO onderzoeken hoe we boeren gemakkelijker toegang kunnen geven tot kennis bij onderwijs- en kennisinstellingen. Ook de FoodUp Academie die in januari start heeft tot doel om kennis te delen. Door de diversiteit aan deelnemers leidt dit meteen tot een sterk nieuw netwerk in Brabant van voedselveranderaars in de hele keten. Je ziet dat veel van de deelnemers elkaar daarna opzoeken en samen projecten starten.”

Het derde speerpunt richt zich op het beter ontsluiten van kennis en ervaringen rondom nieuwe verdienmodellen. “We willen daarbij extra aandacht besteden aan de combinatie landbouw en natuur. Het verder ontwikkelen van korte ketens is één van de manieren maar het gaat ook over de ontwikkeling van nieuwe concepten en het aanboren van nieuwe afzetmarkten. Dit doen we niet alleen, we werken nauw samen met landelijke netwerken, zoals de Task Force Korte Ketens, Europese netwerken (Eurega) en op provinciaal niveau met bijvoorbeeld het team dat zich bezighoudt met Natuurinclusieve Landbouw. Om dit goed te kunnen doen is het nodig dat we de boeren kennen, weten welke vraagstukken bij hen leven en de ondersteuning kunnen bieden die nodig is om daarmee de maatschappelijke opgaven in Noord-Brabant te kunnen realiseren. “