De zoon van een vooruitstrevende varkensboer die Veehouderij studeert, een vegetarische Milieukunde-student met ambities om de wereld te verbeteren, en een studente Toegepaste Biologie die nog nooit een koe van dichtbij had gezien. Het is prachtig om de chemie te zien die er ontstaat wanneer er vanuit verschillende disciplines – na flinke eerste aarzelingen! – met volle overtuiging wordt gewerkt aan emissiearme en duurzame stalsystemen. En hoe totaal andere invalshoeken elkaar kunnen verrijken.
Integrale oplossingen vinden
Misschien verrassend, maar verlagen van de stikstofuitstoot blijkt eigenlijk helemaal niet zo moeilijk; we hebben dit in onze milieuhal al meerdere keren aangetoond, technologische ideeën zijn er volop en ook op praktijkbedrijven bij innoverende veehouders zien we dit terug. De complexiteit zit ‘m in de noodzaak om integrale oplossingen te vinden. Zo moeten strategieën om ammoniakuitstoot bij melkvee te verlagen niet leiden tot meer methaanemissie, of klauwproblemen door glijpartijen in de stal. En emissiebeperkende maatregelen in een varkensstal zijn nutteloos als de uitstoot juist wordt verplaatst naar locaties buiten de stal, of wanneer ze onbetaalbaar zijn. De keuzes die nu worden gemaakt zijn bepalend voor de volgende generaties veehouders, onze huidige studenten. Duurzaam beheer van de bodem, maatschappelijke acceptatie en dierwelzijn zijn enkele van de thema’s die verenigd moeten worden, en – niet onbelangrijk – er moet ook een boterham worden verdiend.
Een veilige en stimulerende omgeving
Tegen die uitdagende achtergrond, maar met de ambitie en energie om oplossingen te vinden, is het essentieel om aan innovaties te mogen werken. Dit betekent soms ook gewoon doen en onderzoeken wat wel en niet werkt in de praktijk. Een veilige en stimulerende omgeving is daarvoor essentieel: gezamenlijk aan de slag gaan op praktijkbedrijven en eerlijk en open kunnen communiceren over de bevindingen. Vanuit HAS Hogeschool richten we ons bijvoorbeeld op gebruikswaardeonderzoek bij melkveehouders die emissiearme vloeren toepassen, zodat zoekende melkveehouders goed kunnen worden geïnformeerd over praktijkervaringen. Ook testen en verbeteren we nieuwe technieken en managementmaatregelen in samenwerking met veehouders en leveranciers, en met kennispartners uit de hightech-sector.
Vertrouwen en toewijding
Toch zie ik ook beren op de weg in het innovatielandschap. Twijfels bij boeren en leveranciers omtrent de juridische houdbaarheid van het huidige systeem met erkende emissiefactoren: als de spelregels niet duidelijk zijn, hoe moeten we dan spelen? En een flessenhals bij de lokale overheden in de transitie van de landbouw, waarbij gemeentes per stoppende veehouder tienduizenden euro’s uit Den Haag ontvangen voor een correcte afhandeling, maar waar slechts beperkt tijd is voor ondersteuning van boeren die juist willen vernieuwen. Innovaties hebben een speeltuin nodig, waar je mag vallen en opstaan. Waar ontwikkelaars (even) in hun waarde worden gelaten en waar kruisbestuiving mag plaatsvinden. Tijdsdruk en een verwachtingspatroon passen hier prima bij, maar ook vertrouwen en toewijding. Lukt dat niet, dan ben ik bang dat samenspel in die speeltuin onmogelijk wordt gemaakt en dat de boer – in z’n eentje – op de wip komt te zitten.
Over lector Joost van den Borne
Joost van den Borne is lector van het lectoraat Healthy Farming, dat zich richt op het aanzwengelen van de dialoog tussen markt, onderzoeker en consument met als doel een nieuwe stap te zetten in de veehouderij van de toekomst. Het lectoraat onderzoekt de knelpunten in de veehouderij in combinatie met de hoge bevolkingsdichtheid in Nederland en bedenkt oplossingen voor deze knelpunten door gebruik te maken van nieuwe technologieën en concepten. De focus ligt hierbij op de onderzoekslijnen antibioticareductie, beheersen van zoönosen en verlagen van emissies uit dierlijke productiesystemen.
Naast lector is Joost als Manager R&D werkzaam bij The Schippers Group, een internationaal georiënteerd bedrijf dat zich richt op de ontwikkeling van nieuwe concepten voor het preventief verbeteren van diergezondheid en –welzijn in de veehouderij.
https://blog.has.nl/speeltuin-gezocht/